Prawo spadkowe – co się zmieniło i na co warto uważać?
Zgodnie ze słynnym powiedzeniem w życiu pewne są tylko dwie rzeczy – podatki i śmierć. Z tego powodu warto być na bieżąco z prawem spadkowym, by uniknąć niepotrzebnych kosztów i formalności.
Polskie prawo spadkowe regularnie podlega nowelizacjom, których celem jest uproszczenie procedur – nie bez powodu, ponieważ postępowania spadkowe należą do jednych z najczęściej prowadzonych postępowań. W ostatnim czasie wprowadzono trzy istotne zmiany, które warto znać – poniżej ich krótkie omówienie.
1. Uproszczenie odrzucenia spadku w imieniu małoletnich
Pierwszą bardzo istotną zmianą było uproszczenie procedury odrzucania spadku w imieniu małoletnich. Dotychczas odrzucenie spadku przez małoletniego zawsze wiązało się z uprzednią zgodą sądu opiekuńczego na dokonanie tej czynności. Powodowało to wiele problemów, ponieważ po uzyskaniu zgody rodzice małoletniego nie zawsze pamiętali, aby złożyć stosowne oświadczenie przed sądem lub notariuszem o odrzuceniu spadku. Obecnie ta procedura została znacznie uproszczona. Jeżeli jedno z rodziców małoletniego odrzuciło spadek i małoletni w ten sposób znalazł się w kręgu spadkobierców to wystarczy samo złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dokonane przez tego rodzica za zgodą drugiego rodzica. Należy jednak pamiętać, że ta uproszczona procedura nie będzie miała zastosowania przy każdym odrzuceniu spadku, ponieważ jeżeli sprawa dotyczy odrzucenia spadku przez małoletniego po jednym z rodziców, nadal będzie niezbędna zgoda sądu na dokonanie czynności w postaci złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.
2. Nowe przesłanki niegodności dziedziczenia
Drugą istotną zmianą w polskim prawie spadkowym jest poszerzenie katalogu przesłanek, które mogą prowadzić do uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia. Ustawodawca dodał do art. 928 Kodeksu cywilnego nowe okoliczności, które mogą skutkować wykluczeniem danej osoby z grona spadkobierców.
Jednym z nowych kryteriów jest uporczywe zaniechanie w spełnianiu obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy. Jednak dotyczy to tylko obowiązku alimentacyjnego określonego w wyroku sądowym, ugodzie sądowej, umowie lub innym akcie prawnym.
Kolejną przesłanką mogącą powodować wykluczenie z grona spadkobierców jest uchylanie się od spełniania obowiązku opieki nad spadkodawcą. Jednak podobnie jak przy poprzedniej przesłance obowiązek opieki powinien wynikać z określonych relacji – władzy rodzicielskiej, roli opiekuna prawnego, funkcji rodzica zastępczego lub innych relacji prawnych, np. małżeństwa.
3. Zmiany w kręgu spadkobierców
Zmianie uległ również krąg spadkobierców. Po nowelizacji prawa spadkowego wyłączono od dziedziczenia dalszych zstępnych dziadków spadkodawcy. Po zmianach, jeśli którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie żyje w chwili otwarcia spadku, a nie ma zstępnych, którzy by dziedziczyli, udział spadkowy zostaje podzielony między pozostałych żyjących dziadków w równych częściach. W ten sposób doszło do ograniczenia dziedziczenia przez takich krewnych jak cioteczne lub stryjeczne wnuki oraz ich potomstwo. Podobnie jak przy zmianach w zakresie odrzucenia spadku, celem tej zmiany jest uproszczenie procesu dziedziczenia i ograniczenie liczby osób zaangażowanych w postępowania spadkowe.
Planowany testament audiowizualny
W ramach ułatwień ustawodawca planuje również wprowadzenie zmiany w zakresie nowej formy testamentu. Miałby to być testament audiowizualny, który byłby rejestrowany za pomocą urządzeń nagrywających obraz i dźwięk. Ta nowa forma testamentu ustnego zastąpiłaby oświadczenia świadków. Choć przy obecnych możliwościach technicznych wydaje się to być bardzo ciekawe rozwiązanie, to budzi również wiele kontrowersji, zwłaszcza w dobie sztucznej inteligencji i możliwości podrobienia takiego testamentu.
Dlaczego warto znać te zmiany?
Prawo spadkowe to gałąź prawa, która dotyczy wszystkich – nawet tych, którzy starają się unikać sądów i notariuszy. Natomiast, jak powszechnie wiadomo, nieznajomość prawa szkodzi, co może przyczynić się do wielu problemów i konsekwencji finansowych.
Jeśli potrzebujesz pomocy w sprawach spadkowych – skontaktuj się z naszą kancelarią. Im szybciej zareagujesz, tym więcej możesz zyskać.
